MOBIL OGRENME: Öğretim Teknolojilerinin Etkili Kullanımı

“ 21. yüzyılın okur yazar olmayan bireyleri, sadece okuyamayan ve yazamayan olmayacaklar, aynı zamanda öğrenemeyen, öğrenmeyen, öğrenemeyecek olanlardır.”   -Alvin Toffler

Günümüzün ve geleceğin en önemli öğrenme modelinin “Mobil Öğrenme” olduğunu söylemek abartı olmaz sanırım. Adına ister  “Karma öğrenme” deyin, içine “flipped the classroom” yerleştirin, isterseniz tüm öğrencilere tablet bilgisayar verin, bu çalışmalar bize “Mobil Öğrenmeyi” getirir. Çünkü asıl hedef, bugünün bireylerini 21. yüzyıla uygun şekilde yetiştirmektir. Bunun yanında, onların hem yaratıcılık hem de özgün olabilme özelliklerini de geliştirmek eğitimcilerin öncelikleri arasında olmalıdır. Eğitimin okuldan mezun olmakla bitmeyip, sonrasında da süreklilik gerektiren bir eylem olduğunu/olacağını gözlemliyoruz. Sadece Türkiye’de değil, dünyanın pek çok ülkesinde tartışılan bir konu; “çok iş var, kalifiye eleman yok”. Uluslararası danışmanlık şirketlerinden biri olan McKinsey (2012) bu konuda bir rapor yazdı. Raporunda gençlerin iş bulamadığını, ancak iş verenlerin de giriş seviyesinde (bile) becerilere sahip olan bireyler bulamadıklarını söylüyor. Bu durumda, bu açık nasıl kapanır? Gençler sevdikleri işlere, iş verenler de nitelikli çalışanlara nasıl kavuşur? Bunun çözümü ülkeden ülkeye farklılık göstermekle birlikte, ortak bir noktada da buluşmuyor değil. Eğitim ve öğretimin sisteminin değişen iş ve ekonomi dünyasına uygun bireyler yetiştirmesi, bununda yanında yaşam boyu öğrenme becelerinin öğrencilere kazandırılması gerekmektedir.

Yaşam boyu öğrenme becerilerini öğrencilerin rutini haline getirmek mobil öğrenmenin “neden” önemli olduğunun açık bir kanıtıdır. Peki nedir “mobil öğrenme”? Mobil öğrenme; öğrenme ihtiyacının her durumda karşılanmasına olanak tanıyan öğrenme ortamlarıdır. En büyük özelliği, öğrenmenin mekandan ve zamandan bağımsızdır olmasıdır. Mobil öğrenme sayesinde, bilginin çok çabuk eskiyip tükendiği dünyada, çalışanlar uzmanlık alanlarına göre kendilerini geliştirme olanağı bulabilirler.

K-12 ve Üniversite düzeyinde Mobil öğrenme nasıl Uygulanır?   

Okullar değişen eğitim sistemlerine, öğretim metotlarına ve 21. yüzyıl öğrenen profiline göre müfredatlarını, ders etkinliklerini, değerlendirme araçlarını ve ölçütlerini güncellemelidirler. Her gün karşımıza çıkan yeni araçları ve uygulamaları denemeden önce okul kültürüne göre bir gelişim planı hazırlanmalıdır. Bunun hazır bir reçetesi yok ama bazı temel basamaklar dikkatle düzenlenirse okullarımızı ve dolayısıyla öğrencilerimizi geleceğe hazırlayabiliriz.

Okulunuzda uygulamak istediğiniz model ne olursa olsun, teknoloji artık o işin önemli bir parçası. Öncelikle bunu kabul etmeliyiz. İdari hizmetlerden, öğretim etkinlerine kadar işlerimizi kolaylaştıran teknolojinin eğitime katkısı nasıl gerçekleşir? Nasıl uygularsak eğitim teknolojileri girişimleri başarılı sonuçlar verir? Kendi tecrübelerimden yola çıkarak oluşturduğum listeyi şu şekilde sıralayabilirim;

• Liderlik, her projede olduğu eğitim teknolojileri projelerinde de iyi liderler sadece bilgileriyle değil, tutumları, motivasyonları, sorun çözme becerileri ile sürece katılan herkese ilham verirler.

• Eğitim teknolojileri politikası geliştirmeli, her öğrenci farklıdır, her okul da farklıdır mantığıyla hareket edilmelidir. Bir girişimde bulunmadan önce, ilk yapılacak çalışmalardan ikisi ihtiyaç analizi ile birlikte uygun bir yol haritası hazırlanmasıdır. Bu yol haritası, kurumun vizyonu, misyonu, değerleri, çalışanları, öğrencileri, velileriyle bir bütünlük oluşturmalıdır.

• Bütçe, finansal desteğe ihtiyaç duyulacak, sponsorlar kimler olabilir?
  

• Altyapının düzenlenmesi, okulun teknik donanımının yeniden düzenlenmesi gereklidir.
  
• Öğrencilerin Bilişim Teknolojileri becerilerinin geliştirilmesi, öğrencilerin teknoloji okur-yazarı olmaları hem 21. yüzyıl becerilerini gerçekleştirmek adına, hem de derslerde projelerini gerçekleştirmesi çok önemlidir. Tüm öğrenciler en azından ilkokul üçüncü sınıftan itibaren bilişim teknoloji dersi almalı ve bu derslerin müfredatları güncellenmelidir.     
  
• Öğretmenlerin ve diğer ekip çalışanlarının profesyonel gelişiminin sağlanması, öğretmenler eğitim teknolojileri uygulamalarında en kilit noktadır. Çünkü öğretmen, pedagojik bilgisini, eğitim teknolojisi bilgisi ile birleştirerek öğrencilere alternatif öğrenme etkinlikleri ve materyaller sunacaktır. Bunu yaparken de, hem öğrencilerin kazanması gereken dersin becerilerini, hem de 21. yüzyıl becerilerini öğrencilere kazandırmaya çalışacaktır. Bunun için öncelikle üniversitelerin eğitim fakültelerine “Eğitim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme” dersi konulmalı ve tüm öğretmen adayları bu dersi uygulamalı olarak almalıdır. Bu dersleri almamış öğretmenler profesyonel gelişim için desteklenmesi gerekir. 

• Eğitim programları yeniden yapılandırılmalı, eğer bu aşamaya kadar gelmişsek, bundan sonraki aşamalar çok başarılı olacak demektir. Öğretmenler ve uzmanlarla birlikte, müfredatlar 21. yüzyıl becerilerine göre düzenlenmeli. Peki nasıl? Konu alanının müfredat içeriği güncellenmeli; kullanılacak materyaller öğrenci merkezli düşünülerek hazırlanmalı; etkinlikler öğrenci merkezli olmalı; öğretmenler ve uzmanlar dijital içerik geliştirmeli; mutlaka öğretim yönetim sistemi (LMS - learning management system) kullanılmalı  - Moodle, Blackboard, Sakai, vb.; öğretimde kullanılacak metotlar öğrenci düzeyine ve amaca uygun seçilmeli; öğrenciyi merkeze alan eğitim senaryoları yazılmalıdır; ölçme ve değerlendirme araçları geliştirilmeli, uygulanmalıdır.

• Velilerde farkındalık oluşturulması, velileri proje hakkında bilgilendirmek, onların desteğini almak öğrencilerin kendi kendine öğrenmesini desteklemek ve okul dışında destek vermeleri acısından önemlidir.
  

Eğitim Teknolojileri Entegrasyonu önemlidir!

Tüm bu yazılanları okurken, insanları bu kadar zorlamaya ne gerek var diye düşünebilirsiniz. Bunun en önemli nedeni gelişen dünyaya ayak uydurmak, onlar koşuyorsa en azından biz de tempomuzu artırmalıyız ki gelecek daha iyi değil, mükemmel olsun. Eğitim açısından ise bize ve öğrencilerimize katkılarını şu şekilde sıralayabiliriz;

          Eğitim Teknolojileri

• Eğitimde araştırma çeşitliliğini ve bilgi erişim eşitliğini sağlar,
• Bireyselleştirilmiş öğrenimi destekler,
• Anında geri bildirim ve değerlendirme olanağı sağlar,
• Her zaman, her yerde öğrenme imkanı sağlar,
• Sınıfta kullanılan zamanın verimli olmasına olanak sağlar,
• Öğrenenlerin akademik becerilerinin yanında yirmi birinci yüzyıl becerilerinin de gelişmesini sağlar,
• Yerinde ve anlamlı öğrenme sağlar,
• Formal ve informal öğrenme arasında bir bağ kurar,
• Eğitsel kesintilerin en aza inmesini sağlar (doğal afet, hastalık, gecikme vs.)
• Öğrenme güçlüğü çeken öğrencilere destek ve kolaylık sağlar,
• Öğretmenlerin rolünü, yol gösteren, rehber ve öğrenme koçu olarak değiştirir.
• Öğrenciler, sorgulayan, üreten, fikir geliştirendir.
• Ölçme ve değerlendirme metotlarını etkiler; proje bazlı değerlendirmeler, dereceli puanlandırma anahtarı gibi ürüne ve sürece yönelik ölçme araçları kullanılır.

Sonuç olarak; bu yazımda mobil öğrenmenin önemini ve okullarda başarılı bir şekilde uygulanması için gerekli olan temel maddeleri ve eğitim teknolojileri entegrasyonun neden önemli olduğundan bahsettik. Tabii ki mobil öğrenme burada yazılanlarla sınırlı değil, ancak uygulamalara “nereden başlanacağı ve nasıl planlanacağı” konusunda yardımcı olacağını düşünüyorum.