Teknolojiyi Derslerimde NEDEN Kullanayım?

Her ne kadar teknolojik yenilikler biz teknoloji severleri heyecanlandırsa, sürekli yeni uygulamalar keşfedip bunları “Nasıl kullanabiliriz?”, “Nerede faydalı olur?” düşüncesiyle eğitimler verip, örnekler göstersek de, işler hiç de umduğumuz gibi gitmeyebiliyor. Kabul edelim ki, eğitimcilerin, özellikle öğretmenlerin bu konuda ki tutumu hala beklenilen düzeyde değil. Çünkü öğretmenlerin, öğretim sürecinde teknoloji kullanmak anlamında ciddi kaygıları var:

“Sabah sınıfa girdiğimde, elektronik tahtayı açıyorum, akşam çıkarken kapatıyorum. Kullanmadı demesinler. Aman bozulur falan şimdi, başıma iş almayayım...”

“ İyi güzel diyorsunuz da müfredat yetişmiyor hocam...”

“ Ben bunun nasıl kullanılacağını anlayıp, onu sınıfa gösterene kadar, ooh hoooo... Bir ünite bitirir, üstüne karma test çözdürürüm...”

“Projede bir yere kadar hocam, sınavlarda yapamıyorlar”

“Tembel oldular hocam. Her şeyi böyle hazır vermiş gibi oluyoruz, önceden en azından kitap defter kontrolü yapardık, simdi tablette var diye gezmeye gelir gibi okula geliyorlar. İyice tembel oldular. Nasıl olsa sonra izleriz, sonra notlara bakarız düşüncesinden dersi bile dinlemiyorlar artık.”    

İşte bu cümleler, hiç abartısız birinci ağızdan duyulan, hatta bazı öğretmenlerin içlerini dökmek ister gibi serzenişte bulunduğu söylemlerden sadece bir kaç örnek...

Diğer taraftan, çok iyi bir özel okulun, yabancı genel direktörüyle yaptığımız ayaküstü sohbette bana sorduğu soru: “Bana öyle şeyler söyleyin ki, ben okul başladığında yapacağım toplantıda öğretmenlere şu sorunun cevabını verebileyim. Kullanmasalar bile artık bana bu soruyu sormasınlar.  “Teknolojiyi derslerinde neden kullansınlar? Bana teknolojinin derste kullanımının ne faydası olduğunu söyleyin. Benim de öğretmenleri ikna edici bir cevabım olsun.”

Karşımda, çok donanımlı bir okulun genel direktörü vardı, okulunda seçkin bir öğretmen kadrosuna sahipti ve öğrencilerin başarı düzeyi ortalamanın üstündeydi. Daha önce de devlet okullarını pek çok kez ziyaret etmiş, öğretmenler ve okul yöneticileriyle görüşmüştüm. Şartlar farklı olsa da, kaygılar aynıydı. O nedenle konunun özüne, en başa geri dönüp yeni bir araç tanıtmak yerine, “teknoloji derslerimde neden kullanmalıyım?” konusunu biraz derinleştirmek istiyorum.

Roblyer & Doering (2013) tarafından yazılan, “Integrating Educational Technology into Teaching” adlı kitapta bu konu çok iyi incelenmiş ve öncelik verilmiş. Burada yer alan problemlerden yola çıkarak, kendi deneyimlerimle örneklendirmeye çalışacağım. Roblyer & Doering (2013)’e göre, "Eğitimde Teknoloji Kullanımı" en temel üç probleme cevap verir:

1. Tüm öğrencilerin derse katilimi sağlar ve motivasyonunu artırır,
2. Öğrencilerin öğrenme ihtiyacı desteklenir,
3. Öğrencileri geleceğe hazırlamaya yardımcı olur.

Şimdi bu başlıkları biraz daha açalım.

Problem1: Teknolojiyi kullanarak, öğrencilerin derse katılımını ve motivasyonu nasıl artırabiliriz?

• Öğrencilerin dikkatini çekecek etkinlikler düzenleyin. Bunun için ücretsiz olan uygulamalardan faydalanabilirsiniz. Örnek: “Twitter” uygulaması kullanarak, konu ile ilgili # açın ve öğrencilerin beyin fırtınası yapmalarına izin verin. 

• Üst düzey düşünme becerilerini destekleyecek uygulamalar sunun. Örnek: Zihin haritası oluşturmak için pek çok uygulama var. Bunlardan öğrencilerin yaş düzeyine uygun olanını seçin. Özellikle konu sonu özetleri için kullanılacak zihin haritaları sizler içinde mükemmel bir arşiv oluşturacağı gibi, öğrencilerin de öğrendiklerini kendi ifade biçimleriyle özetlemelerini sağlayacaktır.
• Gerçek hayatta ilgili görsellerle dersinizi zenginleştirin. Örnek: Sınıfınızda interneti kullanmaktan korkmayın. Konu ile ilgili videolar, resimler sizin söyleyeceğiniz uzun kitap cümlelerinden daha etkili olabilir. Bırakın yorumları öğrencileriniz yapsın, siz yönlendirici olun.
• Öğrencilerin kendi çalışmalarını üretmelerine izin verin. Öğrenciler ne öğrendiler?  Bu sorunun cevabını yaptıkları ürünlerle göstersinler. Bunun için istedikleri programları kullansınlar. Güvenli bilgiye erişim konusunda onlara yardımcı olun. 
• Öğrencilerin çalışmalarını sunmalarına imkân tanıyın. Öğrenciler, rahat hissettiklerinde ve yapıcı geri bildirim aldıklarında harika ürünler ortaya çıkıyor. Bu ürünleri yaşıtlarına ya da daha küçük sınıflara sunmalarına olanak sağlayın. Bu sayede özgüvenleri geliştiği gibi, sunum yapabilme, kalabalık karsısında konuşabilme, bildiğini anlatabilme becerilerini de kazanmış olacaklardır.  
• Gerçek hayat durumlarını sınıfa getirin, ya da sınıfı gerçek hayata götürün. Örnek: öğrenciler için saha gezileri düzenleyin. Bu geziler öncesinde araştırma sorularını birlikte hazırlayın. Öğrencilerin kendilerini rahat hissettikleri mobil cihazları kullanmalarına izin verin. Böylece fotoğraf ve/veya video çekebilirler, not alabilirler, araştırma ortamlarında internetten de faydalanabilirler.
• Dersiniz için Blog/Wiki sayfası oluşturun, öğrencilerin katkıda bulunmalarını sağlayın. Ders yılı bittiğinde, bu çalışmalardan herkes mutlu olacak. Çünkü öğrencileriniz ve siz iyi bir kaynak oluşturmuş olacaksınız. 
• Öğrencilerin istedikleri arkadaşlarıyla ve kendi seçtikleri teknolojik uygulamalarla grup projeleri yapmasına olanak tanıyın.
• Öğrencilerin size öğretmesine izin verin. Artık, her şeyi bildiğimizi düşünmeyelim. Sadece doğru bilgiye nasıl ulaşacağımızı bilmemiz öğrenciler için kolaylık sağlıyor. 

Problem2: Öğrencilerin öğrenme ihtiyacı nasıl desteklenir?

• Öğrencilerin aktif olduğu pratiklere öncelik tanıyın. Her öğrenci iyidir, önemli olan ortaya çıkarmaktır.
• Öğrencilerin konseptleri kendilerinin keşfetmesine izin verin.
• Öğrencileri sınırlamayın, hangi yazılımları ve araçları kullanmayı istiyorlarsa onu kullansınlar.
• Öğrencilerin hızlı ve güvenli bilgiye erişebileceği imkânları sunun ve bilgiye nasıl ulaşacaklarını söyleyin.
• Öğrencilerin ürünlerine saygı duyun: tamamlamaları için sure tanıyın, kaydetmelerine izin verin, sergileyin...
• Proje çalışmaları sırasında anlık ve hızlı geri bildirimler verin ve grubun içinden biri gibi davranın. Onların çalışmalarını benimseyin.

Problem3: Öğrencileri geleceğe nasıl hazırlarız?

Öğrencilerin ne öğrendiklerinden çok, nasıl öğrendiklerinin üzerinde durmalıyız. Öğrencilerin, “Öğrenmeyi öğrenme” yani yaratıcı düşünme, etkili karar verme gibi becerileri kazanmaları, bir konuyu, bir kuralı ya da kavramı ezberlemelerinden daha önemlidir. Roblyer & Doering (2013)’e göre, 21. yüzyılda öğrencilerin bu becerileri kazanabilmeleri için üç farklı okuryazarlık alanında beceri kazanmış olmaları bekleniyor:

• Teknolojik okuryazarlık,
• Bilgi okuryazarlığı,
• Görsel okuryazarlık.

Bu nedenle öğrencilerin bilgi ve iletişim teknolojileri becerilerini K12 düzeyinde kazanmış olmaları çok önem taşıyor. Bunun da bir sonucu olarak, eğitime teknolojiyi entegre etmek isteğe bağlı bir durumdan çıkmalı ve gereklilik halini almalıdır.

References:
Roblyer, M. D., & Doering, A. H. (2013). Integrating Educational Technology into Teaching (6th ed.). Pearson.

---